سنگ گچ

سنگ گچ مورد استفاده در صنعت سيمان از نوع ژيپس و داراي فرمول شيميائي CaSO42H2O مي باشد . حدود 4 درصد سنگ گچ جهت كنترل گيرش سيمان به كلينكر خروجي از كوره افزوده مي شود و سپس در آسياب سيمان پودر مي گردند. قبلاً سنگ گچ در سنگ شكن خرد شده و سپس در قيف مربوطه ذخيره شده است . سرعت تركيب پودر كلينكر با آب بسيار شديد است و بهمين خاطر از سنگ گچ براي كنترل اين تركيب و گيرش سيمان استفاده مي شود.

سنگ گچي كه در موقع آسياب كردن به كلينكر اضافه مي شود، حدودا 18 درصد آب تبلور دارد، اين مقدار آب جدا از رطوبت سطحي ناشي از شرايط استخراج ونگهداري سنگ گچ است.

اگر درجه حرارت شديداً بالا باشد، مقدار زيادي از گچ دهيدراته شده و سولفات كلسيم بدون آب بوجود مي آيد كه داراي ميل تركيبي شديدي با آب دارشته و باعث گيرش كاذب ميشود.

سنگ گچ به صورت هاي زير وجود دارد:
CaSO4.2H2O Gypsum Calcium sulfate dihydrate
CaSO4. ½H2O Hemihydrate Calcium Sulfate Hemihydrate
CaSO4 Anhydrite Calcium Sulfate

مصارف سنگ گچ عبارتند از : پوشش داخلی ساختمان ، گچبری ، قالبهای ریخته گری دندان و جواهرات ، همچنین در تهیه سیمان و کشاورزی. ژیپس در صورتی که حرارت داده شود به تدریج آب خود را از دست می‌دهد و به گچ تبدیل می‌شود (1/2H2O و CaSO4). گچها را به دو نوع آلفا و بتا تقسیم می‌نمایند. گچ آلفا در اتوکلاو و در فشار و حرارت حدود ْ97C تولید می‌شود، در صورتی که گچ بتا در دمای 100 درجه سانتیگراد بدست می‌آید.



گچ نوع بتا به دلیل حلالیت بالا و زمان گیرش کوتاه به مصارف ساختمانی می‌رسد. قسمت اعظم گچ به عنوان پوشش داخلی ساختمانها مصرف می‌شود. گچ آلفا به دلیل زمان گیرش طولانی و حلالیت کم به عنوان قالب در دندان سازی ، مجسمه سازی و جواهرات استفاده می‌شود.

مشخصات:

سيستم تبلور:مونوكلينيك

رده بندي:سولفات

جلا:شيشه اي - صدفي

شكستگي: شفافيت:شفاف - نيمه شفاف

خواص شيميايي
قابل انعطاف وكمي درآب گرم حل ميشود . دراثرذوب آب خودراازدست مي دهد . دراسيدكلريدريك گرم حل ميشود . توسط آب والكل تميزميشود.

تركيب شيميائي:

CO3=32.57% SO3=46.50% H2O=29.93%

رنگ كاني :بيرنگ - برحسب ناخالصي ممكن است سفيد - خاكستري - زرد قهوه اي متمايل به آبي نيز يافت مي شود.

رنگ اثر خط :سفيد

ساير مشخصات:

قابل انعطاف وكمي درآب گرم حل ميشود.داراي لومينسانس اغلب زردوسبزاست.ورقه هاي ژيپس دراثركلسيتي شدن ازهم جدا ميشوند و در اثر ذوب آب خود را از دست ميدهند. در اسيد كلريدريك گرم حل ميشود. توسط آب و الكل تميز ميشود.كانيهاي مشابه آن كريوليت، كلسيت، انيدريت، آلباتراست.

از كلمه لاتين gypsum به معناي شبان گرفته شده است.

منبع:

شیمی فیزیک سیمان برای مهندسین راه و ساختمان : ترجمه مهندس عزیزیان

ویکی پدیا

پایگاه ملی داده های علوم زمین کشور

دانشنامه رشد